بینایی یکی از مهم‌ترین حواس انسان است که زندگی روزمره را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. بااین‌حال، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با مشکلات بینایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و بسیاری از بیماری‌های چشمی هنوز درمان قطعی ندارند. روش‌های سنتی معمولاً تنها به کاهش علائم بیماری کمک می‌کنند و قادر به بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده چشم نیستند. اما پیشرفت‌های علمی در حوزه مهندسی بافت، امیدهای تازه‌ای را برای درمان این بیماری‌ها به وجود آورده است.
استادیار مهندسی بافت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در مطالعه‌ای مروری با عنوان «استراتژی‌های مهندسی بافت برای بازسازی چشم» به بررسی روش‌های نوین این حوزه پرداخته است.
لیلارضاخانی در تعریف مهندسی بافت، اظهار کرد: مهندسی بافت شاخه‌ای از پزشکی است که با استفاده از سلول‌های بنیادی، داربست‌های زیستی و فاکتورهای رشد، به بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند. در این روش، داربست‌های زیستی به‌عنوان یک بستر برای رشد سلول‌ها طراحی می‌شوند تا سلول‌های چشم روی آن تکثیر شوند و به بافت سالم تبدیل گردند.
وی به کاربردهای مهندسی بافت در چشم‌پزشکی در راستای ترمیم قرنیه، درمان بیماری‌های شبکیه و ترمیم عصب بینایی سخن گفت و افزود: استفاده از داربست‌های زیستی ساخته‌شده از کلاژن برای کمک به بازسازی قرنیه آسیب‌دیده، تولید داربست‌های زیستی برای جایگزینی سلول‌های شبکیه و کمک به درمان بیماری‌هایی مانند دژنراسیون ماکولا و پژوهش‌هایی برای استفاده از داربست‌های زیستی در بازسازی سلول‌های عصبی بینایی از کاربردهای مهندسی بافت در چشم‌پزشکی است.
استادیار مهندسی بافت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه از مزایا این روش به کاهش احتمال رد پیوند، بهبود سریع‌تر نسبت به روش‌های سنتی و امکان تولید داربست‌های زیستی متناسب با هر بیمار اشاره و بیان کرد: در این روش چون از سلول‌های بدن خود بیمار استفاده می‌شود، احتمال رد پیوند کاهش می‌یابد.
وی در کنار مزایا از برخی چالش‌های این روش هم نام برد و اضافه کرد: برخی داربست‌ها ممکن است باعث التهاب و واکنش‌های ایمنی شوند و در مقابل برخی داربست‌ها به‌درستی با بافت‌های بدن ترکیب نمی‌شوند همچنین هزینه بالا و پیچیدگی در تولید داربست‌های زیستی می‌تواندر قالب چالش‌های این طرح عنوان کرد.
رضاخانی اظهار کرد: در حال حاضر، این روش روی حیوانات و برخی بیماران آزمایش شده است، اما امیدواریم که در آینده بتوانند درمان‌های قطعی برای بیماری‌های چشمی ارائه شود تا نیاز به پیوند قرنیه و جراحی‌های پیچیده را کاهش دهند.
وی در پایان گفت: مهندسی بافت، روشی نوین و امیدبخش برای درمان بیماری‌های چشمی است. پیشرفت‌های این حوزه می‌تواند به بازیابی بینایی بیماران و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک کند. شاید در آینده‌ای نزدیک، دیگر هیچ فردی به دلیل بیماری‌های چشمی دچار نابینایی نشود.
