عبدالله مرادی – گروه رسانه ای میلکان
دعوت بودیم به یک عصرانه متفاوت. عصرانه‌ای با سوغات یک فنجان سوال و پذیرایی یک سینی جواب.
با ابتکار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی و به منظور ارتباط مستمر رسانه‌ها با رئیس و معاونین دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه برنامه به عنوان «عصر رسانه» طراحی شده است تا خبرنگاران رسانه‌های مختلف در فرصتی کوتاه گفت و گویی با مدیران دانشگاه داشته باشند.
چون اولین عصر رسانه ای بود و وقتش به اندازه همان یک فنجان چای خوردن بیشتر نبود؛ نه فرصت ورود به مسائل گسترده دانشگاه بود و نه می خواستم مباحث تکراری آماری را مطرح کنیم.
وارد اتاق دکتر محمدی که شدم از برداشته شدن ماسکم متعجب شد، چون می دانست در دوران شیوع کرونا به هیچ وجه ماسکم را بر نمی داشتم. دوران پر استرس و پر دلهره‌ای که خاطرات ناخوشایندی برای مردم به ویژه کادر درمان به جا گذاشت. کرونا یکی از آزمون هایی بود که تفاوت فرهنگی مردم ایران با کشورهای دیگر را نمایان تر کرد. علیرغم امکانات کمتر و دسترسی دیرتر به واکسن در پیک های مختلف می دیدیم که مردم ایران به ویژه استان کرمانشاه از آمارهای ابتلای کمتری برخوردار بودند و با تلاش کادر درمان نسبت ابتلا به مرگ در کرمانشاه کمتر از دیگر نقاط ایران و جهان بود.
با کمرنگ شدن کرونا باید تمرکز و فرهنگ سازی را بر مصرف و پیش گیری به عنوان راهکاری برای جلوگیری از بیماری هایی بگذاریم که گاهی به صورت چراغ خاموش و بدون هیاهوی بیماری‌های واگیردار جان انسان را می گیرند.
به همین خاطر گفت و گوی کوتاه اولین عصررسانه با دکتر قباد محمدی ریاست دانشگاه علوم پزشکی را حول همین محور دنبال کردیم.
میلکان:شهروندان با این اطمینان به یک مرکز خرید یا خدمات غذایی و بهداشتی مراجعه می‌کنند که نظارت کامل بر آنها انجام می‌شود و این تصور را دارند که همه مراکز فعال دارای مجوز فعالیت هستند. اما هراز چند گاهی مشاهده می‌کنیم که اخباری منتشر می‌شود که بخش قابل توجهی از این مراکز غیرمجاز و بدون مجوز صنفی و بهداشتی هستند. حتی برخی مواقع می‌بینیم که از مراکز مجاز نیز کالا، محصولات و غذای فاسد و غیر قابل استفاده کشف می شود. دلیل عمده این موضوع چیست؟
دکتر محمدی: از اصلی‌ترین شعارها و مسائلی که در وزارت بهداشت مطرح می‌شود بحث پیشگیری است که آنرا مقدم بر درمان می‌دانیم. یکی از مسائل اساسی در پیشگیری، بحث بهداشت و محیط، مواد غذایی و سلامت مواد غذایی است که جزو وظایف نظارتی حاکمیتی وزارت بهداشت بوده و تکلیف قانونی دارد که به آن بپردازد. در همین راستا همواره هشدارهایی در خصوص مضرات سیگار کشیدن، مواد غذایی چرب، قند دار، پر نمک، مشروبات الکلی و… را می دهد که عامل بسیاری از بیماری های کلیوی، کبدی، مغز، قلب، عروق و پایه دیابتی است. اگر مردم رعایت کنند و پیشگیری را مقدم بر درمان بدانند خیلی از این مشکلات در حوزه سلامت پیش نمی آید.
درست است که بحث نظارتی و حاکمیتی وزارت بهداشت یکی از نکات اساسی در پیشگیری است ولی مهمتر از آن خود مردم هستند. وقتی وزارت بهداشت اعلام می کند که در هنگام خرید لوازم آرایشی و بهداشتی از محصولاتی استفاده کنیم که برچسب اصالت و سلامت زردرنگ را دارد و حتی بارکد روی آن را برای اطمینان به شماره ۲۰۰۰۸۸۲۲ پیامک کنید به این خاطر است که این مواد ارتباط مستقیم با پوست دارند و آنهایی که زیر نظر وزارت بهداشت و با مجوز این وزارتخانه تولید یا وارد کشور می‌شوند آزمایش های خود را پس داده‌اند. محصولات غیرمجاز این گروه به خاطر وجود فلزات سنگین موجب سرطان های پوست، سینه و… می‌شود.
میلکان: درست می فرمایید مردم در این خصوص نقش اساسی دارند. اما سهم نظارت چه می شود؟
دکتر محمدی: ناظر اصلی خود مردم هستند، اما حوزه نظارتی ما نیز از لحظه تولید محصول غذایی تا زمانی که به دست مصرف کننده می رسد بر آن نظارت دارد. این نظارت شامل همه محصولات می‌شود؛ از آب آشامیدنی مردم در شهر و روستا گرفته تا محصولات تولیدی حوزه کشاورزی و فراوری شده غذایی، آرایشی و بهداشتی. در تمام این حوزه‌ها شاخص ها را چک وبه متولیان گزارش می دهیم. مسئول فنی به عنوان نماینده وزارت بهداشت در همه کارخانه ها و واحدهای تولیدی حضور دارد تا تولید بر اساس دستورالعمل هایی انجام شود که وزارت بهداشت برای همه محصولات تعیین کرده است.اصرار بر این است که مردم محصولات فله ای استفاده نکنند؛ چون نظارت بر تولید، نگهداری و فروش آنها صورت نمی‌گیرد اما محصولات بسته بندی و فرآوری از مرحله تهیه مواد اولیه تا فرایند تولید، انبار و توزیع در بازار تحت رصد و نظارت بخش‌های مختلف وزارت بهداشت است. اما این حوزه بسیار گسترده است نظارت ما به طور کامل نمی تواند پاسخگو باشد، انجام درست این کار به نیرو و امکانات بیشتری نیاز دارد که در توان هیچ دولتی در دنیا نمی باشد.
میلکان: بیشترین نظارت و قوانین سختگیرانه بر اماکن و تولید کنندگانی اعمال می شود که با مجوز فعالیت می کنند. دانشگاه در برخورد با تخلفات دیگر چقدر اختیار و قدرت دارد؟
دکتر محمدی: بحث بهداشت یک بحث گسترده است. بیش از ۷۰ درصد آن مربوط به خارج از دانشگاه می‌شود. در خیلی از حوزه‌ها قوانین و جرائم به عنوان عصای دست قضات و نهادهای نظارتی خیلی بازدارنده نیست. این جرائم به حدی سنگین نیست که فرد متخلف را از انجام دوباره آن باز دارد. در مواردی که تهدید علیه سلامت عمومی است باید با تصویب قوانین جدید دست قضات باز باشد. بازرسان ما هم از لحاظ قانونی با مشکلاتی مواجه هستند و قانون اجازه نمی دهد برای نظارت دست به هر کاری بزنند. اگر برای بازدید جلوی کارخانه بروند و در را برای آنها باز نکنند نمی توانند به آن حوزه ورود کنند تا زمانی که حکم قضایی صادر نشود.
میلکان: یکی از موارد مشهودی که سال ها مورد تاکید مقامات مختلف بوده و هیچ اقدامی برای کاهش آن اثر گذار نبوده است کشتارهای غیر مجاز است چرا این اتفاق می افتد؟
دکتر محمدی: حوزه گوشت دام و طیور تحت نظارت مستقیم دامپزشکی است اما دانشگاه به عنوان مدعی‌العموم و مسئول سلامت جامعه پیگیر جلوگیری از این نوع کشتارهای غیر مجاز است. هر ساله به واسطه این کشتارهای غیر اصولی و غیر مجاز شاهد افزایش بار بیماری هایی مانند تب کریمه کنگو هستیم. در گشت های مشترک با دیگر نهادها نیز شرکت می‌کنیم اما تا زمانی که مردم نخواهند این کار فایده‌ای ندارد.
شهروندان باید پای کار بیایند و به این نتیجه برسند که باید از این افراد خرید نکنند. در کشورهای پیشرفته خود مردم و گروه‌های دوستدار محیط زیست و حقوق حیوانات اجازه چنین کاری را به هیچ وجه نمی دهند.
میلکان:اتفاقی که در سال‌های اخیر افتاده، این است که به واسطه اخبار رسمی و غیررسمی که از واحدهای تولیدی منتشر می‌شود اطمینان و اعتماد مردم به چشم خودشان بیشتر از نشان و مجوزهای بهداشت درج شده بر روی کالا ومواد بسته بندی فرآوری شده و تولیدی است،از آسیاب ادویه گرفته تا کشتار دام و طیور.به نظرشما مشکل کار کجاست؟
دکتر محمدی: فرایندهایی که در مرحله تولید یک محصول اتفاق می‌افتد کاملاً بر اساس دستورالعمل و فرمول‌هایی است که توسط وزارت بهداشت ابلاغ شده است. اگر گاهی خبر معدوم‌سازی کالا یا تخلف واحد تولیدی منتشر می شود نشانه همین نظارت ها است.
به عنوان نمونه رب های خانگی شاید خوشرنگ باشند و کپک هم نزنند، اما به خاطر نمک بالا عوارض دیگری را به دنبال دارند یا روغن های دانه های روغنی که در حضور مشتری در کوچه و خیابان یابه صورت زیرزمینی تهیه می‌شود به خاطر نداشتن آنتی اکسیدان به محض قرار گرفتن در معرض هوا اکسیده می شود و رادیکال آزاد تولید می کند که سرطان زاست. نظارت چشمی بر محصولات نمی‌تواند ما را از وجود کپک، میکروب و باکتری در محصولات مطلع کند، اما آزمایشگاه‌های صنایع غذایی این امکان را دارند.
